Inleiding

Wat gebeurt er als kracht en aandacht elkaar ontmoeten? Het antwoord ligt vaak niet in woorden, maar in wat het lichaam zelf onthult. Filosofen als Thich Nhat Hanh en William James wezen er al op dat de mens pas werkelijk zichzelf vindt wanneer ervaring en bewustzijn samenvallen. In bokstherapie en mindfulness therapie komt dit tot leven in de ring. Daar, waar spanning, adem en beweging elkaar kruisen, wordt zichtbaar hoe veerkracht ontstaat uit de ontmoeting tussen actie en stilte.

De boksring is geen arena voor prestatie, maar een oefenruimte voor aanwezigheid. Waar elke stoot een kans is om te voelen, en elke pauze een uitnodiging om waar te nemen. Mindfulness vertraagt, bokstherapie activeert – en samen openen ze een pad waarin lichaam en geest niet langer losstaan, maar elkaar versterken.

De menselijke maat van kracht

De filosoof Friedrich Nietzsche schreef ooit dat de mens niet wordt gebroken door de last zelf, maar door het ontbreken van een “waarom” om die last te dragen. Kracht gaat dus niet alleen over spierballen of doorzettingsvermogen, maar over betekenis, veerkracht en innerlijke oriëntatie. Draagkracht is het vermogen om spanning, verlies en onzekerheid te dragen zonder jezelf te verliezen. Het is een kwaliteit die wortelt in het lichaam, in de ademhaling, in de ontmoeting met de ander. In bokstherapie krijgt dit een tastbare vorm: de ring wordt een plek waar de ziel leert staan, terwijl het lichaam leert bewegen. Draagkracht gaat niet over “nog meer kunnen dragen”, maar over steviger leren staan bij wat er al is.

Tijdens een bokstherapiesessie wordt dit zichtbaar in kleine signalen: hoe iemand ademt tijdens het padswerk, hoe de schouders reageren als de ander dichterbij komt, hoe het lichaam beweegt wanneer er een stoot binnenkomt – letterlijk of figuurlijk. De bokstherapeut begeleidt dit proces met vertraging en afstemming. Door herhaling ontstaat vertrouwen, niet alleen in de spieren, maar in het hele systeem: lichaam, geest en ziel.

Draagkracht en het autonome zenuwstelsel

Volgens de polyvagaaltheorie van Stephen Porges is draagkracht nauw verbonden met signalen van veiligheid in het autonome zenuwstelsel. Als het systeem veiligheid waarneemt – via stem, oogcontact of lichaamshouding – wordt het sociale betrokkenheidssysteem geactiveerd. Dit maakt verbinding en herstel mogelijk. In bokstherapie wordt dit principe benut door oefeningen zorgvuldig af te stemmen op het niveau van activatie (hyper– of hypoarousal).

Een aantal werkzame elementen zijn:

• vertraging in beweging en ademhaling

• nabijheid toelaten zonder druk

• woorden geven aan lichamelijke signalen

• kleine succeservaringen die rust en vertrouwen herstellen

Deze interventies laten zien dat draagkracht niet hetzelfde is als “doorgaan ondanks alles”, maar als het vermogen om stil te staan, te reguleren en opnieuw te beginnen.

Draagkracht na trauma

Voor mensen met trauma of affectfobie is draagkracht vaak kwetsbaar geworden. Het zenuwstelsel schiet snel in overdrive of sluit zich juist af. Toch is er vaak nog een diepe bron van kracht aanwezig, verscholen onder beschermingslagen. In bokstherapie gaat het niet om presteren, maar om aanwezig durven zijn. Het toestaan van onderdrukte impulsen – woede, verdriet, verlangen – opent ruimte voor energie. Juist deze energie vormt de motor achter herstel en innerlijke draagkracht. Draagkracht betekent ook weten wanneer te pauzeren. Soms betekent dat: even op de rand van de mat zitten, voelen wat er gebeurt, en pas doorgaan als het veilig voelt. De bokstherapeut bewaakt dit ritme, fungeert als co-regulator en creëert een bedding waarin draagkracht mag groeien. Het lichaam leert: ik ben niet overgeleverd, ik heb keuzevrijheid, ik mag voelen en opnieuw beginnen.

Draagkracht in relatie

Draagkracht is nooit alleen een individuele kwaliteit. Het ontstaat in relatie, in steun en afstemming. In de boksring wordt dat concreet: de ander beweegt mee, spiegelt en ondersteunt. De ervaring dat je niet alleen staat, maakt het mogelijk om spanning te dragen en te transformeren. Draagkracht wordt dan niet alleen een lichamelijke ervaring, maar een relationele kracht die verbindt.

Reflectievraag

Wanneer in jouw leven heb je ervaren dat je kon blijven staan – ook als het moeilijk werd?

Verbinding met andere methodieken

De inzichten uit bokstherapie sluiten nauw aan bij sensorimotor therapy, waarin tracking van lichamelijke signalen centraal staat. Ook binnen mindfulness therapie wordt gewerkt aan aandacht en aanwezig zijn in het moment. Compassion Focused Therapy voegt daar de dimensie van mildheid en innerlijke vriendelijkheid aan toe. Samen vormen deze methodieken een stevige basis om trauma en ontregeling te benaderen vanuit lichaam én geest.

VERANTWOORDING

De tekst benadrukt de eigen verantwoordelijkheid van de lezer in het interpreteren en toepassen van de aangeboden kennis, en moedigt aan tot een actieve, onderzoekende houding in het leerproces.

Kijk voor meer informatie op:

NICABM – Window of Tolerance

Stephen Porges – Polyvagal Theory

Boekbeschrijving

Dit artikel sluit aan bij inzichten uit het boek The Body Keeps the Score van Bessel van der Kolk. Hij beschrijft hoe trauma zich vastzet in het lichaam en hoe lichaamsgerichte therapieën – zoals bokstherapie – mensen helpen hun draagkracht stap voor stap terug te vinden. Zijn werk laat zien dat herstel niet begint bij woorden, maar bij het lichaam dat opnieuw leert voelen, reguleren en vertrouwen.

Voor meer informatie over het verband tussen trauma, veerkracht en lichaamsgerichte therapie
Harvard Health – Building resilience and stress tolerance