Herbeoordeling – wat blijft en wat verandert

“Wat gisteren nog een wond was, kan vandaag een litteken zijn dat ons leert over veerkracht.”

In de achtste fase van EMDR, de herbeoordeling, gaat het om de vraag: wat is er veranderd, wat blijft nog hangen en wat vraagt nieuwe aandacht? Deze evaluatie is meer dan een controle; het is een integratiemoment. Binnen het standaardprotocol (DSM-5: trauma- en stressgerelateerde stoornissen) wordt gekeken of de eerder verwerkte herinnering nog lading heeft, of de positieve overtuiging standhoudt, en of nieuwe associaties of spanningen zijn opgekomen.

In bokstherapie krijgt dit een extra dimensie: het lichaam zelf wordt toetssteen. De manier waarop iemand ademt, staat, reageert op druk of oogcontact, laat vaak eerder zien of verwerking dieper verankerd is dan woorden ooit zouden kunnen. Soms herhalen we precies dezelfde oefening als voorheen; wat eerst spanning gaf, voelt nu neutraal of zelfs krachtig.

Zo wordt de boksring een meetinstrument voor verandering, waarin gedrag, emotie en lichamelijke beleving samenkomen.

EMDR fase 8 – herbeoordeling in de boksring

De achtste fase van EMDR, de herbeoordeling, vormt het sluitstuk van een verwerkingscyclus. Hier wordt onderzocht of de eerder bewerkte herinnering daadwerkelijk haar emotionele lading heeft verloren en of de positieve overtuiging die tijdens de sessie is geïnstalleerd, stevig is verankerd. Volgens het gestandaardiseerde EMDR-protocol gaat het om een systematische evaluatie:

• Heeft de herinnering nog restlading?

• Houdt de nieuwe positieve cognitie stand?

• Zijn er nieuwe dromen, associaties of lichamelijke spanningen ontstaan?

• Is er aanleiding om aanvullende targets te behandelen?

In de klinische praktijk is dit een cruciale fase. Het voorkomt dat verwerking oppervlakkig blijft of dat symptomen zich in een nieuwe vorm manifesteren. Ook wordt hiermee geborgd dat de behandeling aansluit bij diagnostische richtlijnen, zoals beschreven in de DSM-5, waarin trauma- en stressorgerelateerde stoornissen (bijvoorbeeld PTSS) hun classificatie hebben.

Herbeoordeling in bokstherapie

Binnen bokstherapie krijgt de herbeoordeling een belichaamde dimensie. Het is niet alleen een cognitieve of verbale terugblik, maar ook een lichamelijke check:

• Hoe beweegt de cliënt vergeleken met eerdere sessies?

• Is er een verschil merkbaar in reactie op nabijheid, oogcontact of fysieke druk?

• Lijkt de ademhaling vloeiender of blijft er spanning zichtbaar?

• Voelt een bepaalde houding, stoot of blokkade nu krachtiger, rustiger of meer geïntegreerd aan?

Een eenvoudige herhaling van een eerdere oefening kan veelzeggend zijn. Waar een jab of een blok voorheen spanning opriep, kan dezelfde beweging nu neutraal of zelfs bekrachtigend aanvoelen. Het lichaam fungeert als meetinstrument voor innerlijke verandering.

Gedragsmatige dimensie van bokstherapie

In deze fase wordt duidelijk of verandering niet alleen intern gevoeld wordt, maar ook gedragsmatig zichtbaar is. Worden bewegingen minder vermijdend? Is er meer stabiliteit in de houding? Komt er ruimte voor assertie in plaats van terugtrekking? Dit zijn tekenen dat de verwerking zich vertaalt in concreet gedrag – een belangrijk criterium om te beoordelen of therapie duurzaam effect heeft. Daarnaast wordt de emotionele integratie bevraagd. Hoe gaat de cliënt om met triggers buiten de sessie? Worden er nieuwe reacties opgemerkt in dagelijkse interacties? Door deze gedragsmatige en emotionele lagen samen te nemen, ontstaat een holistisch beeld van herstel.

Cyclisch en gelaagd werken

De herbeoordeling markeert zelden een eindpunt. Vaak leidt zij tot verdieping of een nieuwe start: een terugkeer naar fase 5 (installatie) of fase 7 (afsluiting en stabilisatie). Soms komt via beweging of confrontatie in de ring alsnog een onderliggend fragment of nieuwe laag van het trauma naar voren. Het proces is daardoor cyclisch en gelaagd.

De combinatie van EMDR en bokstherapie

De kracht van de combinatie van EMDR en bokstherapie ligt in het verbinden van hoofd en lichaam. Waar EMDR zich richt op het verwerken van herinneringen en overtuigingen in het brein, helpt bokstherapie om de lichamelijke en emotionele impact door te voelen en in beweging te brengen. Zo wordt de verwerking niet alleen cognitief, maar ook fysiek geïntegreerd.

De boksring fungeert als belichaamde beoordelingsruimte: een plek waar verandering niet alleen besproken, maar ook zichtbaar, voelbaar en leefbaar wordt.

EMDR-protocol in combinatie met bokstherapie

Hieronder volgt een aangepaste EMDR-protocolstructuur, geïntegreerd in het lichaamsgerichte kader van Boksfit Therapie.

Fase 1 – Intake en geschiedenis
Anamnese en trauma-analyse.
Lichamelijke spanningspunten en triggers in kaart brengen.
Boksfit intake: fysieke reacties en bewegingspatronen observeren.

Fase 2 – Voorbereiding
Uitleg over EMDR en Bokstherapie.
Veiligheidsanker creëren via bokshouding, gronding, ademtechniek.
Installeren van een veilige plek via visualisatie én houding (bijv. bokshouding met spreidstand en hand op hart).

Fase 3 – Targetselectie
Keuze van herinnering, beeld of kernovertuiging.
Lichamelijke locatie van spanning benoemen.
Cognitie (bijv. “ik ben machteloos”) koppelen aan lichaamsgevoel.

Fase 4 – Desensitisatie
Bilaterale stimulatie (vingervolging, tikken, pads of stootritme op commando).
De cliënt blijft in contact met herinnering én lijfelijke sensatie.
Bij sterke spanning kan een boksoefening ingezet worden (zoals push-off, vertraging of freeze-respons uitspelen).

Fase 5 – Installatie
Positieve cognitie installeren (“ik ben sterk”, “ik ben vrij”) via beweging.
Herhaal deze overtuiging tijdens een krachtige boksactie (bijv. 1-2 stoot op pad met affirmatie).

Fase 6 – Lichaamscan
Bewuste rustfase op de yogamat of met bokshandschoenen op de borst.
Doorvoelen van het lichaam zonder oordeel.
Nabespreking over wat er nog vastzit of juist is vrijgekomen.

Fase 7 – Afsluiting
Co-regulatie via ademwerk en lichte schaduwbewegingen (boksen zonder kracht).
Herstellen van rust en oriëntatie.
Cliënt kiest een krachtpose of affirmatie ter integratie.

Fase 8 – Herbeoordeling
In vervolgsessie terugkijken: is de herinnering nog geladen?
Hoe ervaart het lichaam de situatie nu?
Wat is veranderd in houding, adem, ritme en impuls?

Verbinding met andere methodieken

De inzichten uit bokstherapie sluiten nauw aan bij sensorimotor therapy, waarin tracking van lichamelijke signalen centraal staat. Ook binnen mindfulness therapie wordt gewerkt aan aandacht en aanwezig zijn in het moment. Compassion Focused Therapy voegt daar de dimensie van mildheid en innerlijke vriendelijkheid aan toe. Samen vormen deze methodieken een stevige basis om trauma en ontregeling te benaderen vanuit lichaam én geest.

VERANTWOORDING

De tekst benadrukt de eigen verantwoordelijkheid van de lezer in het interpreteren en toepassen van de aangeboden kennis, en moedigt aan tot een actieve, onderzoekende houding in het leerproces.

Voor verdere informatie over dit overwerp verwijs ik graag naar de website van EMDR.

 EMDR International Association

Boom Psychologie – Handboek EMDR: theorie en praktijk (Ad de Jongh & Suzy Matthijssen, 2021)