Introductie

Sommige herinneringen kun je niet denken – alleen voelen.
Er zijn momenten waarop een lichaam vertelt wat het hoofd nog niet kan verwoorden. Een lichte trilling in de handen. Een versnelde hartslag zonder aanleiding. Het onvermogen om een ruimte binnen te stappen. In de wereld van trauma betekent dat vaak: er is iets opgeslagen dat niet verwerkt is. Dit artikel gaat over de ontmoeting tussen twee methoden die elk een eigen taal spreken, maar hetzelfde doel delen: bevrijding.

Bokstherapie, traumaherstel en EMDR vinden elkaar op het kruispunt van lichaam en herinnering.

EMDR en traumaherstel: een gestructureerd pad door het verleden

EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) werd in de jaren tachtig ontwikkeld door Francine Shapiro. De methode van traumaherstel is vooral bekend van de bilaterale stimulatie: afwisselende oogbewegingen, tikjes of geluiden die beide hersenhelften activeren tijdens het ophalen van traumatische herinneringen.

De cliënt blijft met aandacht aanwezig bij het beeld, het gevoel en de overtuiging die met het trauma verbonden zijn. EMDR volgt een vast protocol met acht fasen – van inventarisatie tot herverwerking – en wordt wereldwijd toegepast bij PTSS, angst, schuld en vroegkinderlijk trauma. Maar zoals elke methode kent ook EMDR z’n grenzen. Niet iedereen kan bij een herinnering blijven. Soms is het lijf te onrustig. Soms komt de ervaring niet in woorden. Precies daar biedt bokstherapie een aanvullend kanaal.

Het lichaam als poort naar het impliciete geheugen

Niet alle trauma’s spreken in beelden. Sommige leven voort in spierspanning, hyperventilatie, knikbenen of bevriezing. Zoals Bessel van der Kolk beschreef in The Body Keeps the Score: het lichaam onthoudt wat het brein niet kan dragen. Deze lichamelijke ‘herinneringen’ zijn vaak verbonden aan situaties waarin het zenuwstelsel werd overspoeld – zonder dat er een mogelijkheid tot actie was.

In bokstherapie bewegen we met en door die herinneringssporen heen. Het gaat niet om herbeleving, maar om herbenoeming in actie. Een deelnemer die nooit durfde te slaan, zet een eerste stoot neer. Niet als geweld, maar als herwonnen kracht. Een ander voelt voor het eerst weer zijn benen onder zich. De aanraking met de pads wordt geen trigger, maar een veilige afstemming.

De acht fasen van EMDR in combinatie met bokswerk

Bokstherapie sluit naadloos aan bij elke fase van het EMDR-protocol. Niet als vervanging, maar als co-regulerende methode die het proces ondersteunt en verdiept.

• Fase 1 – Geschiedenis en planning: ook in de boksring verkennen we lichaamspatronen. Waar zit spanning? Welke beweging wordt vermeden?

• Fase 2 – Stabilisatie en voorbereiding: ademwerk, padsessies en houdingswerk bouwen regie en veiligheid op – cruciaal bij cliënten die snel dissociëren.

• Fase 3 t/m 6 – Target, desensitisatie, installatie, body scan: bokstherapie biedt een ‘pauzekanaal’. Fysieke verwerking helpt het systeem tot rust te brengen.

• Fase 7 – Afronding: een sessie eindigt vaak in stilte – op een bolster, met aandacht voor adem en hartslag.

• Fase 8 – Evaluatie: samen terugblikken op houding, impuls en kracht. Soms vertelt de blik of de adem dat er iets verschoven is.

Veteranen, geüniformeerde beroepen en PTSS

Vooral veteranen en mensen in geüniformeerde beroepen – militairen, politie, brandweer en ambulancepersoneel – lopen een verhoogd risico op PTSS. Herbelevingen, verhoogde waakzaamheid of emotionele afvlakking verstoren vaak de verbondenheid met gezin en werk.

In deze context kan bokstherapie in combinatie met EMDR een veilige en betekenisvolle bedding bieden. Het lichaam leert opnieuw dat het veilig is, terwijl EMDR structuur geeft aan de herinnering. Voor wie getraind is in discipline en paraatheid, wordt de boksring een plek waar spanning kan worden gereguleerd, waar kracht mag bestaan naast kwetsbaarheid, en waar morele verwondingen niet langer in stilte gedragen hoeven te worden.

Waarom deze combinatie werkt

Waar EMDR intern richt op herinnering en hercodering, biedt bokstherapie een extern kanaal voor expressie en regulatie. Samen versterken ze de brug tussen binnenwereld en buitenwereld. Voor cliënten die verbaal sterk zijn, maar lichamelijk afgesloten, brengt bokstherapie de ervaring naar het lijf. Voor wie woorden tekortkomen, biedt EMDR structuur. In die balans ontstaat een bedding waar trauma werkelijk kan transformeren.

Een zachte blik op kracht

Herstel betekent niet dat het trauma uitgewist wordt. Herstel betekent dat het verleden niet langer het heden bepaalt. In bokstherapie en EMDR wordt dat zichtbaar. Niet als plotselinge catharsis, maar als verschuiving: iemand die weer ruimte inneemt, stevig staat, durft te ademen.

Dat is geen prestatie. Dat is een daad van zelfcompassie. Het lichaam dat zich bevrijdt, neemt de ziel mee.

Reflectievraag

Wat zou er veranderen als je je lichaam evenveel vertrouwen gaf als je gedachten?