Inleiding

Innerlijke sensaties vormen een directe toegangspoort tot de binnenwereld van het lichaam. In bokstherapie worden deze signalen niet alleen waargenomen, maar ook benut voor herstel en emotionele regulatie. Waar zintuigen informatie geven over de buitenwereld, geven sensaties zoals hartslag, ademhaling en spierspanning een nauwkeurig beeld van de interne staat. Deze vorm van waarnemen – interoceptie – is een kernaspect binnen de sensorimotorische benadering van bokstherapie.

Wie luistert naar de fluistering van het lichaam, hoeft niet te wachten tot het begint te schreeuwen.

Interoceptie en lichaamsbewustzijn

Interoceptieve signalen helpen om basisbehoeften te herkennen, zoals rust, beweging, nabijheid of juist afgrenzing. Bij mensen met trauma of chronische disregulatie is dit vermogen vaak verstoord. Signalen worden te laat of juist te heftig waargenomen, wat kan leiden tot overbelasting of dissociatie. Binnen bokstherapie wordt interoceptie stap voor stap hersteld door gerichte aandacht voor de ademhaling, het bewust volgen van lichaamssignalen en het benoemen van sensaties.

Voorbeelden van oefeningen die deze afstemming ondersteunen:

• Bewust volgen van de ademhaling tijdens inspanning en herstel

• Waarnemen van reacties na het geven of ontvangen van een stoot

• Benoemen van sensaties zoals warmte, spanning, trilling of leegte

Innerlijke sensaties als ingang tot emotionele verwerking

Emoties gaan vaak vooraf aan merkbare lichamelijke gewaarwordingen. Angst kan voelbaar zijn als tinteling of ademnood, verdriet als een drukkend gevoel op de borst, en boosheid als warmte of spierspanning. In bokstherapie wordt deze verbinding tussen lichaam en emotie bewust gemaakt. De bokstherapeut volgt signalen zonder te forceren, begeleidt de adem bij oplopende spanning of bevriezing, en kan het tempo vertragen of stabiliserende houdingen inzetten. Zo wordt verwerking niet alleen via denken gezocht, maar ontstaat er ruimte om emoties door lichamelijke ervaring te laten integreren.

Regulatie binnen het window of tolerance

Het vermogen om innerlijke sensaties te voelen zonder overspoeld te raken, hangt samen met de fysiologische bandbreedte – het zogenoemde window of tolerance. Tijdens sessies wordt voortdurend geobserveerd of het lichaamsbewustzijn toeneemt of afneemt, of de ademhaling toegankelijk blijft, en of de spierspanning regulier of afwijkend is. Indien nodig wordt balans hersteld door rustmomenten, fysiek contact of aangepaste bewegingen. Zo leert het lichaam opnieuw vertrouwen op de signalen die van binnenuit komen.

De rol van de bokstherapeut: afstemming en co-regulatie

Omdat innerlijke sensaties vaak kwetsbaar zijn en gemakkelijk overschaduwd worden door mentale afweer of sociale patronen, speelt de bokstherapeut een actieve rol in het bieden van co-regulatie. Door zelf gegrond te zijn en een regulerende aanwezigheid te bieden, ontstaat er veiligheid. Via houding, adem, toon en ritme wordt de cliënt uitgenodigd om de binnenwereld niet langer als bedreigend te ervaren, maar als waardevolle bron van informatie voor herstel.

In de geestelijke gezondheidszorg wordt veel gesproken over afwijking, diagnose, herstel en ‘normale’ ontwikkeling.

Maar wat betekent dat eigenlijk – normaal zijn? En wie bepaalt die norm?

Binnen Boks Therapie gaan we uit van een andere benadering. Wij zien gedrag niet als iets dat gemeten of gecorrigeerd moet worden, maar als een betekenisvol signaal. Elke fysieke reactie – van terugtrekking tot overactivatie – draagt een verhaal in zich. Vaak is dat verhaal ouder dan woorden, en leeft het voort in het lichaam. De Franse filosoof Emmanuel Levinas stelde dat het menselijke niet ligt in het verklaren van de ander, maar in het erkennen van diens anders-zijn. “De ander dwingt mij mijn wereld open te breken,” schreef hij. Zo bezien is ‘normaal’ geen objectieve maat, maar een grens tussen mij en de ander – een uitnodiging tot ontmoeting.

Bokstherapie biedt geen pasklare norm. Het is geen route naar een vooraf bepaald eindpunt, maar een uitnodiging om te voelen wie je bent, wat je lijf vertelt, en waar jouw grenzen en verlangens liggen. Dat proces verschilt per persoon. De bokstherapeut is daarbij geen beoordelaar, maar een getuige. Iemand die meebeweegt, afstemt en ruimte houdt.

Zo verschuift de vraag van:

“Hoe word ik weer normaal?”
naar:
“Wat in mij vraagt om aandacht, ruimte en erkenning?”

Die beweging – van oordeel naar aanwezigheid – vormt de kern van belichaamd herstel. In de ring komt er geen oordeel. Alleen adem, aanwezigheid, actie en stilte.

Daar ontstaat ruimte voor wie iemand werkelijk is – niet ondanks, maar dankzij de unieke sporen van het leven.

VERANTWOORDING

De tekst benadrukt de eigen verantwoordelijkheid van de lezer in het interpreteren en toepassen van de aangeboden kennis, en moedigt aan tot een actieve, onderzoekende houding in het leerproces.

Kijk voor meer informatie op Frontiers in Psychology.