Inleiding

“Niet de dingen zelf verontrusten de mensen, maar de ideeën die zij erover hebben.” Deze zin van de stoïcijn Epictetus raakt de kern van cognitie. In bokstherapie wordt dit zichtbaar: wat je denkt, stuurt hoe je beweegt. Cognitie in bokstherapie verwijst naar het samenspel van gedachten, overtuigingen en mentale representaties die diep in het lichaam verankerd zijn. Vaak zijn deze gedachten niet rationeel gekozen, maar gegroeid uit noodzaak. “Ik moet sterk zijn.” “Ik ben tot een last.” “Ik mag me niet verdedigen.” In de boksring komen ze onverbloemd naar boven.

De invloed van cognitie op trauma en herstel

Na ingrijpende gebeurtenissen vormen zich overtuigingen die het leven kleuren. Niet als bewuste keuzes, maar als automatische scripts. Dit wordt ook wel de trauma narrative genoemd – het mentale verhaal dat het lichaam is gaan geloven. Dr. Gabor Maté benadrukt dat deze overtuigingen vaak onbewust zijn, maar wel het gedrag blijven bepalen, juist onder druk. In de context van bokstherapie wordt deze cognitieve laag niet alleen besproken, maar vooral doorleefd. Wanneer iemand aarzelt bij het uitdelen van een stoot, of telkens de blik afwendt, zit daar vaak een innerlijke zin achter. Door die gedachte voelbaar te maken – en er beweging tegenover te zetten – ontstaat ruimte voor herziening.

Cognitie in beweging brengen

Bokstherapie werkt niet alleen met spierkracht, maar ook met overtuigingskracht. Cognities worden onderzocht in actie:

• Wat denk je op het moment dat je terugdeinst?

• Wat geloof je over jezelf als je tegenover iemand staat?

• Welke gedachte houdt je adem vast?

Door ritmisch, veilig en herhaald te oefenen, kan een beperkende overtuiging plaatsmaken voor iets nieuws: “mag ik ruimte innemen.” “Ik mag voelen wat ik voel.” “Kan kiezen hoe ik reageer.”

Verweven met andere bouwstenen

Cognitie is één van de vijf bouwstenen van ervaring binnen bokstherapie, samen met emotie, zintuigen, innerlijke sensaties en beweging. Geen van deze staat los. Een overtuiging roept spanning op. Beweging triggert een herinnering. In bokstherapie worden deze patronen niet gecorrigeerd, maar bewoond en hervormd – van binnenuit. Onderzoek binnen de cognitieve gedragstherapie (CBT) en traumastudies laat zien dat overtuigingen na trauma vaak disfunctioneel en hardnekkig zijn. Ze sturen de fysiologische stressrespons en versterken vermijdingsgedrag. Door deze overtuigingen niet alleen cognitief te bespreken maar ook lichamelijk te doorwerken, zoals in bokstherapie gebeurt, wordt het embodied cognition-principe toegepast: het idee dat denken en bewegen onlosmakelijk verbonden zijn.

Reflectievraag

Welke gedachte belemmert jou om volledig aanwezig te zijn in je lichaam.

Verbinding met andere methodieken

De inzichten uit bokstherapie sluiten nauw aan bij sensorimotor therapy, waarin tracking van lichamelijke signalen centraal staat. Ook binnen mindfulness therapie wordt gewerkt aan aandacht en aanwezig zijn in het moment. Compassion Focused Therapy voegt daar de dimensie van mildheid en innerlijke vriendelijkheid aan toe. Samen vormen deze methodieken een stevige basis om trauma en ontregeling te benaderen vanuit lichaam én geest.

VERANTWOORDING

De tekst benadrukt de eigen verantwoordelijkheid van de lezer in het interpreteren en toepassen van de aangeboden kennis, en moedigt aan tot een actieve, onderzoekende houding in het leerproces.

Harvard over dit onderwerp.