Introsectie

Acceptance and Commitment Therapy (ACT)  in bokstherapie helpt cliënten om moeilijke emoties en gedachten te accepteren, hun waarden helder te krijgen en veerkracht te ontwikkelen door fysieke ervaring en lichaamsbewustzijn.

Soms ontdek je pas je waarden wanneer je leert blijven staan, ook als het moeilijk wordt.

ACT integreren met bokstherapie

Acceptance and Commitment Therapy (ACT) is een hedendaagse psychotherapeutische benadering die mensen helpt om op een flexibele manier met emotionele uitdagingen om te gaan en betekenisvol te leven vanuit persoonlijke waarden. Hoewel ACT vaak in gesprekstherapie wordt toegepast, biedt de combinatie met bokstherapie een unieke, belichaamde ervaring waarin theorie en praktijk naadloos samenkomen. Dit artikel laat zien hoe ACT principes krachtig geïntegreerd kunnen worden in bokstherapie, waardoor cliënten niet alleen mentale, maar ook lichamelijke bewustwording en veerkracht ontwikkelen.

Wat is ACT (Acceptance and Commitment Therapy)?

Acceptance and Commitment Therapy is een therapievorm binnen de derde generatie cognitieve gedragstherapieën. ACT leert mensen om moeilijke gedachten, gevoelens en lichamelijke sensaties niet langer te vermijden, maar te accepteren. Daarbij ligt de nadruk op het ontdekken en leven volgens persoonlijke waarden, en het vergroten van psychologische flexibiliteit.

ACT omvat zes kernprocessen:

• Acceptatie van innerlijke ervaringen
• Cognitieve defusie (afstand nemen van gedachten)
• Bewust aanwezig zijn in het huidige moment (mindfulness)
• Zelf als context (een flexibel zelfbeeld ontwikkelen)
• Waarden identificeren en duidelijk maken
• Toegewijd handelen (gedrag in lijn met waarden)

Kenmerken / lichamelijke signalen

Bij ACT staat de lichamelijke gewaarwording centraal, bijvoorbeeld:

• Spanning bij vermijding van emoties
• Verhoogde ademhaling bij confrontatie met moeilijke gedachten
• Lichamelijke reacties zoals blokkades, spanning of vermoeidheid door innerlijk verzet

Hoe ziet ACT eruit in de boksring?

In bokstherapie worden ACT-principes zichtbaar en voelbaar gemaakt door gerichte fysieke oefeningen. De boksring biedt een veilige ruimte waarin cliënten bewust ervaren hoe ze reageren op lichamelijke spanning, frustratie en confrontatie met hun innerlijke wereld.

Voorbeelden uit de praktijk:

• Cognitieve defusie ervaren tijdens het boksen: cliënten oefenen om gedachten (‘ik kan dit niet’, ‘ik ben niet goed genoeg’) te zien als voorbijgaande mentale verschijnselen.
• Acceptatie van ongemak: door fysieke inspanning en confrontatie met lichamelijke weerstand, leren cliënten moeilijke sensaties en emoties te verdragen in plaats van te vermijden.
• Waardengericht handelen: cliënten leren tijdens boksoefeningen bewust keuzes te maken die overeenkomen met hun persoonlijke waarden (bijvoorbeeld moed, assertiviteit, verbinding).
• Veiligheid en co-regulatie (therapeutische houding)

De integratie van ACT in bokstherapie vraagt om een veilige therapeutische relatie waarin co-regulatie centraal staat. De bokstherapeut is mindful aanwezig, creëert ruimte voor acceptatie en ondersteunt cliënten in het ervaren van emoties zonder oordeel. De therapeut stemt voortdurend af op het lichaam en het ritme van de cliënt, wat een veilige context biedt waarin nieuwe ervaringen mogelijk zijn.

Specifieke werkvormen en technieken

• Verschillende technieken uit ACT kunnen in bokstherapie geïntegreerd worden, waaronder:
• Waardenboksen: cliënten formuleren hun waarden en oefenen deze tijdens specifieke boksrondes.
• Defusie-oefeningen tijdens padswerk: cliënten benoemen belemmerende gedachten tijdens het boksen en ervaren hoe deze gedachten komen en gaan.
• Mindful boksen: volledige aandacht op adem, beweging en lichaamssignalen, zonder prestatiegerichtheid.
• Acceptatie-oefeningen: bewust toelaten van ongemakkelijke lichamelijke sensaties en emoties tijdens uitdagende fysieke oefeningen.

Toepassing en herstel via lichaamservaring

Door ACT te integreren met bokstherapie leren cliënten nieuwe manieren om met hun lichaam en emoties om te gaan. Het fysieke karakter van boksen maakt abstracte psychologische processen direct ervaarbaar. Acceptatie van emoties, cognitieve flexibiliteit en waardengericht handelen krijgen een tastbare, lichamelijke invulling. Hierdoor verdiepen cliënten niet alleen hun zelfkennis, maar ontwikkelen ze ook effectieve copingstrategieën die in het dagelijks leven toepasbaar zijn.

Beschrijving vanuit DSM-5

Acceptance and Commitment Therapy zelf staat niet als aparte diagnose of behandeling beschreven in de DSM-5, maar wordt erkend als evidence-based behandeling voor verschillende psychische klachten zoals angst, depressie en chronische pijn. In de DSM-5 worden wel diagnoses beschreven waarbij ACT effectief kan worden toegepast, zoals gegeneraliseerde angststoornis, depressieve stoornis en posttraumatische stressstoornis (PTSS). ACT helpt cliënten omgaan met symptomen door psychologische flexibiliteit te vergroten en waarden centraal te stellen, waardoor functioneren en kwaliteit van leven verbeteren.

Slotreflectie

De kracht van ACT in bokstherapie ligt in het verbinden van lichaam en geest: niet alleen praten over acceptatie en waarden, maar deze principes belichamen en daadwerkelijk ervaren. Uiteindelijk gaat het niet om het veranderen van emoties of gedachten, maar om het veranderen van de relatie tot jezelf en jouw ervaringen.

Welke waarden sturen jou, zelfs als het moeilijk wordt? Kun je blijven staan, ook als ongemak opkomt?

In de geestelijke gezondheidszorg wordt veel gesproken over afwijking, diagnose, herstel en ‘normale’ ontwikkeling.

Maar wat betekent dat eigenlijk – normaal zijn? En wie bepaalt die norm?

Binnen bokstherapie gaan we uit van een andere benadering. Wij zien gedrag niet als iets dat gemeten of gecorrigeerd moet worden, maar als een betekenisvol signaal. Elke fysieke reactie – van terugtrekking tot overactivatie – draagt een verhaal in zich. Vaak is dat verhaal ouder dan woorden, en leeft het voort in het lichaam. De Franse filosoof Emmanuel Levinas stelde dat het menselijke niet ligt in het verklaren van de ander, maar in het erkennen van diens anders-zijn. “De ander dwingt mij mijn wereld open te breken,” schreef hij. Zo bezien is ‘normaal’ geen objectieve maat, maar een grens tussen mij en de ander – een uitnodiging tot ontmoeting.

Bokstherapie biedt geen pasklare norm. Het is geen route naar een vooraf bepaald eindpunt, maar een uitnodiging om te voelen wie je bent, wat je lijf vertelt, en waar jouw grenzen en verlangens liggen. Dat proces verschilt per persoon. De bokstherapeut is daarbij geen beoordelaar, maar een getuige. Iemand die meebeweegt, afstemt en ruimte houdt.

Zo verschuift de vraag van:

“Hoe word ik weer normaal?”

naar:

“Wat in mij vraagt om aandacht, ruimte en erkenning?”

Die beweging – van oordeel naar aanwezigheid – vormt de kern van belichaamd herstel. In de ring komt er geen oordeel. Alleen adem, aanwezigheid, actie en stilte.

Daar ontstaat ruimte voor wie iemand werkelijk is – niet ondanks, maar dankzij de unieke sporen van het leven.

VERANTWOORDING

De tekst benadrukt de eigen verantwoordelijkheid van de lezer in het interpreteren en toepassen van de aangeboden kennis, en moedigt aan tot een actieve, onderzoekende houding in het leerproces.

Association for Contextual Behavioral Science (ACBS) – officiële website ACT