Zintuigen openen de deur naar belichaamd herstel

In bokstherapie spelen zintuigen een hoofdrol. Ze vormen de directe verbinding tussen lichaam en omgeving en zijn onmisbaar voor het reguleren van spanning, het versterken van lichaamsbewustzijn en het verwerken van onbewuste reacties. Binnen een sensorimotorisch kader zet de bokstherapeut de zintuigen bewust in om te helpen gronden, oriënteren en integreren.
Wanneer iemand te maken heeft met trauma, dissociatie of overprikkeling, kan het zintuiglijk systeem ontregeld raken: geluiden worden als bedreigend ervaren, aanraking wordt vermeden, of waarneming voelt juist afgevlakt. In de boksring, als spatiële begrenzing, worden zintuiglijke prikkels gedoseerd gebruikt om het zenuwstelsel te helpen reguleren en veiligheid opnieuw te leren ervaren.

Het lichaam is ons eerste middel om de wereld te kennen – en via de zintuigen leren we ook onszelf opnieuw kennen.

Zintuigen als toegang tot impliciete herinneringen

Door zintuigen doelgericht in te zetten, wordt aanwezigheid in het hier-en-nu vergroot en automatische reacties worden beter herkenbaar.

Enkele veelgebruikte vormen zijn:

• Auditieve cues: stemgebruik, ritmisch ademwerk, benoemen van geluiden.

• Visuele oriëntatie: werken met vaste focuspunten, spiegels, duidelijke kijkrichtingen.

• Tactiele waarneming: contact via handschoenen of bewust voelen van de vloer.

Deze interventies helpen deelnemers spanning te verdragen, gegrond te blijven en de verbinding met het eigen lichaam te herstellen.

Trauma wordt vaak als losse fragmenten opgeslagen: een geur, een houding, een geluid of een fysieke sensatie. In bokstherapie kan zo’n herinnering plots geactiveerd worden, zonder dat het hele verhaal bewust wordt beleefd. De bokstherapeut biedt een veilige context om deze reacties op te merken, te erkennen en te reguleren. Een plotseling verstijven, een terugtrekkende beweging of verandering in ademhaling zijn waardevolle signalen die samen onderzocht worden.

Zintuiglijk bewustzijn als therapeutische vaardigheid

Zowel bokstherapeut als deelnemer trainen het vermogen om sensorische signalen waar te nemen en te benoemen. Dit bevordert co-regulatie en versterkt de afstemming in het contact. Vragen als “Wat voel je in je hand terwijl je de pad vasthoudt?”, “Wat hoor je tijdens het stoten?” of “Wat zie je in de blik van de ander?” vergroten het bewustzijn en brengen meer zelfregulatie.

Zintuigen als brug tussen trauma en herstel

Zintuiglijke waarneming vormt in bokstherapie de brug tussen ervaring en betekenisgeving. Door deze waarnemingen bewust te trainen, leert het lichaam opnieuw veiligheid herkennen en kan de deelnemer aanwezig blijven in contact. Binnen een sensorimotorisch kader wordt dit een weg van herstel, integratie en persoonlijke groei.

Reflectievraag:
Wanneer in jouw dagelijks leven merk je dat je zintuigen je helpen om weer in het moment te komen?

In de geestelijke gezondheidszorg wordt veel gesproken over afwijking, diagnose, herstel en ‘normale’ ontwikkeling.

Maar wat betekent dat eigenlijk – normaal zijn? En wie bepaalt die norm?

Binnen bokstherapie gaan we uit van een andere benadering. Wij zien gedrag niet als iets dat gemeten of gecorrigeerd moet worden, maar als een betekenisvol signaal. Elke fysieke reactie – van terugtrekking tot overactivatie – draagt een verhaal in zich. Vaak is dat verhaal ouder dan woorden, en leeft het voort in het lichaam. De Franse filosoof Emmanuel Levinas stelde dat het menselijke niet ligt in het verklaren van de ander, maar in het erkennen van diens anders-zijn. “De ander dwingt mij mijn wereld open te breken,” schreef hij. Zo bezien is ‘normaal’ geen objectieve maat, maar een grens tussen mij en de ander – een uitnodiging tot ontmoeting.

Bokstherapie biedt geen pasklare norm. Het is geen route naar een vooraf bepaald eindpunt, maar een uitnodiging om te voelen wie je bent, wat je lijf vertelt, en waar jouw grenzen en verlangens liggen. Dat proces verschilt per persoon. De bokstherapeut is daarbij geen beoordelaar, maar een getuige. Iemand die meebeweegt, afstemt en ruimte houdt.

Zo verschuift de vraag van:

“Hoe word ik weer normaal?”
naar:
“Wat in mij vraagt om aandacht, ruimte en erkenning?”

Die beweging – van oordeel naar aanwezigheid – vormt de kern van belichaamd herstel. In de ring komt er geen oordeel. Alleen adem, aanwezigheid, actie en stilte.

Daar ontstaat ruimte voor wie iemand werkelijk is – niet ondanks, maar dankzij de unieke sporen van het leven.

VERANTWOORDING

De tekst benadrukt de eigen verantwoordelijkheid van de lezer in het interpreteren en toepassen van de aangeboden kennis, en moedigt aan tot een actieve, onderzoekende houding in het leerproces.

Kijk voor meer informatie op Sensorimotor therapy

Harvard University – The Neuroscience of Sensory Processing and Trauma Recovery