Inleiding

Soms voel je je schuldig zonder dat daar een reden voor is. Je staat rechtop, maar je schouders hangen. In je buik knaagt een gevoel van tekortschieten, alsof je iets verkeerd hebt gedaan. In de boksring komen deze verborgen schuldgevoelens vaak aan het licht – niet via woorden, maar via lichaamstaal. Een vuist die aarzelt. Een blik die wegdraait. Een houding die zichzelf kleiner maakt.

In bokstherapie kan deze stille last zichtbaar worden én ruimte krijgen voor heling.

Wat is schuld eigenlijk?

Schuld is een moreel en relationeel begrip. Het verwijst naar een handeling of nalatigheid waarvoor iemand verantwoordelijkheid draagt. Gezonde schuld kan leiden tot herstel, reflectie en hernieuwde verbinding. Toch dragen veel mensen gevoelens van schuld die niet op werkelijke verantwoordelijkheid berusten. Ze voelen zich schuldig voor gebeurtenissen buiten hun invloed, zoals andermans pijn of verlies. Deze onterechte schuld ontstaat vaak in een omgeving waarin eigenwaarde afhankelijk werd van inschikkelijkheid of het dragen van andermans last.

Schuldgevoel zonder schuld – de wortels

Trauma-expert dr. Gabor Maté legt uit dat onterechte schuld vaak in de kindertijd ontstaat. In een instabiele of onveilige omgeving schrijven kinderen spanning toe aan hun eigen gedrag: “Als mijn ouder boos is, zal ik wel iets fout hebben gedaan.” Dit is geen egocentrisme, maar een overlevingsstrategie. Het idee dat gedrag controle kan uitoefenen op de situatie geeft een gevoel van schijnveiligheid. Later zet dit patroon zich vast in het lichaam. Volwassenen blijven verantwoordelijkheid dragen voor zaken die niet van hen zijn.

Lichamelijke signalen in de boksring

In bokstherapie wordt onterechte schuld vaak zichtbaar via lichaamshouding en beweging:

• Een rug die zich buigt voordat er iets gebeurt

• De hand die zich terugtrekt na een rake stoot

• Adem die stokt bij het innemen van ruimte

• Een blik die de ander ontwijkt uit angst voor afkeuring

De bokstherapeut neemt deze signalen waar zonder direct te corrigeren. Zo ontstaat er ruimte om patronen te herkennen en opnieuw te waarderen wat wordt gevoeld.

Draaglast en draagkracht

Onterechte schuld vormt een onzichtbare last. Ze tast de draagkracht aan omdat energie voortdurend wordt besteed aan het ‘goed willen doen’. In de boksring, als spatiële begrenzing, wordt dit zichtbaar in moeite met grenzen stellen of het steeds aanpassen aan de ander. Door letterlijk te oefenen met recht staan, gericht stoten en ruimte innemen, kan de balans tussen draaglast en draagkracht herstellen.

Filosofische verdieping

Filosoof Marc-Alain Ouaknin ziet schuld als een uitnodiging tot relatie. Echte schuld ontstaat in dialoog met de ander. Wie zich schuldig voelt zonder dat er iemand iets verwijt, leeft met een intern oordeel. Emmanuel Levinas voegt toe dat ethiek pas ontstaat in de blik van de ander. Wanneer elke blik wordt ervaren als een oordeel, wordt ontmoeting onmogelijk. In bokstherapie wordt deze ontmoeting opnieuw geoefend – zonder oordeel, in fysieke nabijheid, gericht op herstel.

Bokstherapie als bevrijdende ruimte

In bokstherapie krijgt het lichaam een nieuwe taal. Niet die van verwijt, maar van kracht en verbinding. Elke stoot is een oefening in aanwezig zijn. Elke stap naar voren een gebaar van herwonnen ruimte. Het moment waarop iemand zegt: “Ik voel me schuldig, maar dit was niet mijn fout” markeert een kantelpunt – niet alleen in denken, maar ook in lichamelijke beleving.

Zingeving en verzoening

Het loslaten van onterechte schuld is geen rationele oefening, maar een proces van verzoening. Met wat geweest is, met wat je voelde, en met de keuze voor een nieuw verhaal. Het lichaam mag nieuwe ervaringen opslaan: kracht zonder veroordeling, nabijheid zonder plicht, beweging zonder schuld. Zoals Martin Buber zei: “De mens wordt mens in de ontmoeting.”

Reflectievraag

Wat draag jij dat misschien nooit van jou was? En hoe zou het zijn als je dat vandaag een beetje minder hoefde vast te houden?